Αρχική » Σχεδιασμός κήπου » Σχεδιασμός κήπου άγριας φύσης » Κήπος προσέλκυσης εντόμων

Ποιά χρώματα στα φυτά βλέπουν οι επικονιαστές;

Ποιά χρώματα στα φυτά βλέπουν οι επικονιαστές;

Τα άνθη συνήθως ανακλούν φως από τα όρια της υπεριώδους περιοχής του φάσματος έως το βαθύ κόκκινο (περίπου 350-700nm). Το χρώμα που βλέπουμε βέβαια, συχνά είναι μίξη των χρωμάτων που ανακλώνται. Π.χ. ανθοκυανίνες που απορροφούν στην περιοχή του κίτρινου – πράσινου, δίνουν μωβ χρώματα που προκύπτουν από μίξη των περιοχών του κόκκινου - πορτοκαλί και μπλε που ανακλούν.

Σε γενικές γραμμές, τα έντομα βλέπουν σε 3 χρωματικές περιοχές, στην υπεριώδη περιοχή, στη μπλε και την κιτρινη-πράσινη περιοχή του φάσματος – τα περισσότερα έντομα δε βλέπουν δηλ. το κόκκινο, αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ειδών, με κάποιες πεταλούδες να βλέπουν ως και 6 διαφορετικές περιοχές φθάνοντας ως την κόκκινη περιοχή του φάσματος ή κάποια νυχτόβια είδη να μη διακρίνουν καθόλου χρώματα.

Έχει αποδειχτεί πειραματικά ότι τα έντομα έχουν κάποιες έμφυτες προτιμήσεις ως προς τα χρώματα των ανθέων που τα ελκύουν αλλά και μια επίκτητη προτίμηση προς τα χρώματα που τα ανταμείβουν περισσότερο – δηλ. προς χρώματα από είδη που σε προηγούμενη επίσκεψη τα ικανοποιησαν. Αποδεικνύεται, μάλιστα, ότι η ανθική σταθερότητα ως προς τα άνθη που επισκέπτονται ορισμένοι επικονιαστές, συνδέεται έντονα με το χρώμα του άνθους.

Έτσι, λοιπόν, οι επικονιαστές διαμορφώνουν προτιμήσεις ως προς το χρώμα του άνθους ως εξής:

- Μέλισσες: Κυρίως μπλε, κάποια είδη κίτρινα. Αποκτούν εύκολα επίκτητες ικανότητες και μαθαίνουν να επιλέγουν και άλλα χρώματα.
- Πεταλούδες: Λευκά, κίτρινα – πορτοκαλι, ροζ και κόκκινα.
- Νυχτοπεταλουδες: Λευκα – εκρού, αρωματικά
- Νυχτερίδες: Λευκά, εκρού, θαμπά πράσινα, θαμπά μωβ
- Πουλιά: Κοκκινα – πορτοκαλί (πιθανώς επίκτητο, δε φαίνεται να έχουν έμφυτη προτίμηση)
- Σκαθάρια: Λευκά – εκρού – πράσινα. Κάποια είδη κόκκινα, πορτοκαλί
- Μύγες: Κίτρινα, λευκά, κάποια είδη μωβ, καφέ

Στην ίδια λογική, παρατηρείται ότι μπλε χρώματα είναι πολύ συνήθη στις εύκρατες περιοχές, όπου οι μέλισσες είναι οι βασικοί επικονιαστές, ενώ κόκκινα είναι πολύ συνήθη σε τροπικές περιοχές όπου άλλα έντομα ή πουλιά είναι οι βασικοί επικονιαστές.

Και πράγματι, τα μπλε, μωβ άνθη συνήθως επικονιάζονται από μέλισσες, ενώ τα κόκκινα συνήθως από πουλιά, με τις μέλισσες να μη βλέπουν μάλιστα το κόκκινο χρώμα. Παρ΄όλα αυτά έρευνες έδειξαν ότι μπορούν να διακρίνουν τα κόκκινα λουλούδια σε σχέση με τα πράσινα φύλλα και συχνά επισκέπτονται και κόκκινα άνθη, χρειάζονται όμως πολύ περισσότερο χρόνο να εντοπίσουν κόκκινα ή λευκά άνθη από το να εντοπίσουν μπλε ή κίτρινα. Τα πουλιά πάντως δε φαίνεται να έχουν έμφυτη προτίμηση προς τα κόκκινα άνθη, αλλά τα επισκέπτονται περισσότερο ενδεχομένως επειδή οι άλλοι επικονιαστές τα βρίσκουν πιο δύσκολα και όταν τα πουλιά φθάνουν σε αυτά τα βρίσκουν πλούσια σε νέκταρ.

Αλλά και οι μέλισσες, αν τα κόκκινα λουλούδια που συνήθως επικονιάζονται από πουλιά είναι πολύ επωφελή για αυτές, μπορεί να εξελιχθούν κατά τρόπο που να μπορούν να τα εντοπίζουν. Πιθανώς αυτή είναι η περίπτωση της Bombus occidentalis, είδος που επισκέπτεται συχνά άνθη που κατά βάση επικονιάζονται από πουλιά.

Προφανώς δεν είναι πάντα οι βασικοί επικονιαστές των κόκκινων λουλουδιών τα πουλιά. Βλέπουμε, μάλιστα πολλά κόκκινα είδη σε περιοχές πέραν των τροπικών, όπως, π.χ. στη Μεσόγειο στις αρχές της άνοιξης – ανεμώνες, παπαρούνες κλπ. Εκεί το κόκκινο δεν υποδηλώνει επικονίαση από πουλιά, αλλά πιθανώς έρχεται σε μεγαλύτερη αντίθεση με περιβάλλον και είναι ευκολότερος ο εντοπισμός του από τα έντομα.

Σε κάθε περίπτωση κάποια γενικά πρότυπα άνθους – επικονιαστή υπάρχουν, με λουλούδια που επικονιάζονται από πουλιά να είναι συνήθως κόκκινα ή πορτοκαλί, επιμήκη και με άφθονο νέκταρ, λουλούδια που επικονιάζονται από μέλισσες να είναι συνήθως μπλε πλατιά και με λιγότερο νέκταρ, λουλούδια που επικονιάζονται από νυχτοπεταλούδες να είναι συνήθως λευκά και αρωματικά και να ανοίγουν το βράδυ, ενώ παρατηρείται είδη που παρουσιάζουν τέτοια κοινά χαρακτηριστικά να επικονιάζονται αποτελεσματικότερα από τον επικονιαστή που συνδέεται με αυτά τα χαρακτηριστικά.

Εξελίχθηκαν μαζί τελικά;
Οι επικονιαστές προτιμούν το ένα χρώμα από το άλλο και κάποια είδη επικονιάζονται αποτελεσματικότερα από έναν επικονιαστή σε σχέση με άλλον. Είναι όμως αυτές αποτέλεσμα εξελικτικών πιέσεων;

Φαίνεται ότι η όραση των μελισσων προϋπήρξε εξελικτικά του χρώματος των λουλουδιών. Έχει αποδειχτεί ότι το γεγονός ότι τα έντομα βλέπουν από την υπεριώδη ως την πράσινη περιοχή τοποθετείται χρονικά στις απαρχές της εξέλιξης των αρθρόποδων, πολύ πριν την εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών.

Επομένως πιθανώς τα φυτά προσαρμόστηκαν στην όραση των επικονιαστών τους ξεκινώντας μια διαδικαία συνεξέλιξης. Ένδειξη προς αυτή την κατεύθυνση, είναι ότι σε πολλές οικογένειες εμφανίζονται κοινά χρωματικά πρότυπα με τα κίτρινα άνθη να είναι πολύ κοινά και πολλά να είναι τα άνθη με κίτρινο κέντρο. Πολλά έντομα δείχνουν έμφυτη προτίμηση προς το κίτρινο. Η κίτρινη γύρη φαίνεται να προϋπάρχει εξελικτικά των άλλων χρωμάτων και ενδεχομένως αυτή οδήγησε τους επικονιαστές στην προτίμηση για το κίτρινο χρώμα.

Υπάρχει επίσης η θεωρία ότι ο κίτρινος χρωματισμός της γύρης ήταν ήδη παρόν στους προγόνους των σημερινών ανθόφυτων που επικονιάζονταν με τον άνεμο. Σε αυτή τη λογική στα πρώτα στάδια της επικονίασης από έντομα θα μπορούσε πολλοί επικονιαστές να είχαν αναπτύξει προτίμηση προς τα κίτρινα σήματα και επομένως πολλά φυτά αργότερα να ανέπτυξαν κίτρινα άνθη μιας και αυτή ήταν η προτίμηση των επικονιαστών τους.

Άλλο επιχείρημα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ότι συχνά τα χρώματα των λουλουδιών κάνουν άλματα ως προς το πεδίο του φάσματος που ανακλούν σε αντιστοιχία με τα μήκη κύματος στα οποία οι επικονιαστές είναι πιο ευαίσθητοι.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η άποψη ότι πολλές διαφοροποιήσεις στα χρώματα του άνθους δεν είναι οι ίδιες αποτέλεσμα εξελικτικής προσαρμογής αλλά παράλληλο χαρακτηριστικό που διαφοροποιήθηκε είτε τυχαία είτε λόγω της μετάλλαξης άλλων γενετικών παραγόντων από άλλες αιτίες, οι οποίοι, όμως, επηρέασαν συγχρόνως και το χρώμα του άνθους. Μετά την αλλαγή του χρώματος του άνθους είναι πιθανό η εξελικτική πίεση από τους νέους επικονιαστές να οδήγησε σε επιπλέον κοινά χαρακτηριστικά στα άνθη ανάλογων χρωμάτων.

Υψηλές συγκεντρώσεις σε ανθοκυανίνες στα άνθη, συχνά συνδέονται με παρουσία ανθοκυανινών στους βλαστούς ή στα φύλλα, και πιθανώς βοηθούν στην επιβίωση του φυτού με τρόπους που δε σχετίζονται με την γονιμοποίηση. Πιθανώς εξελικτικές πιέσεις που σχετίζονται με την παρουσία των ανθοκυανινών στους βλαστούς ή στα φύλλα να οδήγησαν στο σχηματισμό των χρωστικών και στη συνέχεια αυτές να εκφράστηκαν στο άνθος. Επιπλέον, πολλά από τα ένζυμα που εμπλέκονται στη σύνθεση ανθοκυανινών απαιτούνται για τη σύνθεση κι άλλων φλαβονοειδών που επηρεάζουν χαρακτηριστικά των φυτών και ο παράγοντας πίεσης θα μπορούσε να είναι επιλογή προς αυτά τα χαρακτηριστικά που επηρέσαν επακόλουθα και το χρώμα του άνθους.

Στην ίδια κατεύθυνση, είναι σαφές ότι πολλές χρωστικές έχουν άλλες σημαντικές λειτουργίες πέραν του χρωματισμού των ανθέων, τα καροτενοειδή είναι χρωστικές συμπληρωματικές της χλωροφύλλης που βοηθούν στην φωτοσύνθεση, χρωστικές βοηθούν στην προστασία έναντι των φυτοφάγων, στην προστασία ενάντια στην υπεριώδη ακτινοβολία, ενάντια σε βλάβες από κρύο ή ζέστη.

Πηγή:http://www.plantsdb.gr









Δημοφιλέστερα Άρθρα



Αυτό το γνωρίζατε;

  1. Η διακόσμηση των πασχαλινών αυγών

    Ένα από τα έθιμα του Πάσχα είναι να βάφουμε τα αυγά μας. Εάν θέλετε να... ξεφύγετε από τα...

  2. Νέο blog για την προστασία του πλανήτη!

    Ένα blog για την προστασία του πλανήτη! Mια ομάδα ανεξάρτητων επιστημόνων που ασχολούνται με κοσμικά πλανητικά φαινόμενα, εξετάζουν την...

  3. Πως καθαρίζουμε τη σκουριά από το μπαλκόνι μας

    Τα μπαλκόνια υπόκεινται στις εξωτερικές καιρικές συνθήκες, οπότε είναι λογικό να λερώνονται και μάλιστα με δύσκολους λεκέδες. Δεν...

  4. Ανακυκλώστε ηλεκτρικές συσκευές στους μπλέ κάδους

    Με την ανακύκλωση συσκευασιών που γίνεται μέσω των μπλέ κάδων αξιοποιούνται χρήσιμα υλικά όπως χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο και...

Η κηπουρική ανά περιοχές

Τα λουλούδια του Πάσχα και τα έθιμα

Τα λουλούδια του Πάσχα και τα έθιμα

Τα λουλούδια του Πάσχα στην Ελληνική Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση. Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές για τον συμβολικό ρόλο που έπαιξαν και παίζουν τα...

διαβάστε αναλυτικά »

Αυτό το γνωρίζατε;

Καθάρος αέρας στο σπίτι μας

Καθάρος αέρας στο σπίτι μας

Μέσα από πολυετείς μελέτες Ρώσων και Αμερικανών διαστημικών επιστημόνων, ο άνθρωπος εκπέμεπει στην ατμόσφαιρα έως και 150 πτητικές ουσίες όπως Άνθρακας, Υδρογόνο,...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Μαργαρίτες για όμορφους κήπους

Μαργαρίτες για όμορφους κήπους

H Mαργαρίτα (Argyranthemum frutescens) είναι ένα κλασικό φυτό που δεν πρόκειται να σας απογοητεύσει ποτέ με την ανθοφορία του! Παράγει πάρα πολλά...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Δάφνη η ευγενής: ιδιότητες

Δάφνη η ευγενής: ιδιότητες

Η Δάφνη: το αγαπημένο φυτών θέων και ανθρώπων! Εχει μια μοιρωδιά γλυκιά και ταυτόχρονα πιπεράτη, που σε κάνει να χάνεσαι μεσα στα...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Φασκομηλιά: καλλιέργεια και ιδιότητες ( Φασκόμηλο )

Φασκομηλιά: καλλιέργεια και ιδιότητες ( Φασκόμηλο )

Φασκόμηλο - Ελελίσφακος ο φαρμακευτικός - Salvia OfficinalisΠεριγραφή: Φυτό πολυετές με πολλά κλαδιά μέχρι 50 εκ. ύψος, ξυλώδη στη βάση τους και τρυφερά...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Σχίνος ( Σκίνος )

Σχίνος ( Σκίνος )

Σχίνος ή σκίνος (schinus),  καταπράσινος θάμνος όλο το χρόνο (αειθαλής). Είναι Μεσογειακό φυτό που το βρίσκεις σε όλη την Ελλάδα. Το συνηθισμένο...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Συνταγές ομορφιάς με υλικά από τη κουζίνα μας

Συνταγές ομορφιάς με υλικά από τη κουζίνα μας

Η ομορφιά δεν είναι πάντα δαπανηρή ιστορία! Για να παρασκευάσετε τις παρακάτω μάσκες που σας προτείνουμε, χρειάζεστε μόνο φρέσκα φρούτα, λαχανικά και...

διαβάστε αναλυτικά »

Χειμωνιάτικος κήπος

Φρέζες: όμορφες μες στο χειμώνα

Φρέζες: όμορφες μες στο χειμώνα

Οι φρέζες είναι υπέροχες και μας αρέσουν. Οι φρέζες είναι φυτό εποχιακό και πολυετές. Είναι μικροί βολβοί, που τους φυτεύεις το φθινόπωρο...

διαβάστε αναλυτικά »
Facebook
Twitter
cron