Θέλετε να κάνετε πράσινη τη στέγη σας;; Θα βρείτε απαντήσεις από ειδικούς σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με την κατασκευή ταρατσόκηπου, πράσινης στέγης, τους τύπους των πράσινων στεγών, τα είδη των φυτών που μπορούν να φυτευτούν, τα πολλά οφέλη της πράσινης στέγης στο αστικό περιβάλλον.

Μπορεί μία ταράτσα ή ένα δώμα μέσα στην πόλη να μετατραπεί σε κήπο; Η απάντηση είναι σίγουρα ναι.
Υπάρχουν διαθέσιμες πολλές λύσεις, ανάλογα με το τι θέλουμε και τι μπορούμε να επιτύχουμε.

Πέρα από τα θέλω που έχει κάθε ιδιοκτήτης που θέλει να αποκτήσει μία πράσινη στέγη, έναν κήπο μέσα στην πόλη, υπάρχουν παράμετροι όπως η στατική ικανότητα το κτιρίου, το μόνιμο βάρος που ο κήπος θα προσθέσει στην κορυφή του κτιρίου και η επίδραση στην αντισεισμικότητα του κτιρίου, το κόστος.

Έτσι συχνά το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας συμβιβασμός ανάμεσα σε αυτά που θέλουμε να κάνουμε και σε αυτά που μπορούμε και αντέχουμε να κάνουμε.

Τύποι πράσινων στεγών

Όταν μιλάμε για πράσινες στέγες και κήπους στις ταράτσες, άλλος φαντάζεται γκαζόν, άλλος λαχανικά, βότανα και θάμνους και άλλος κήπους με όλα τα προηγούμενα αλλά και δέντρα.

Κανείς από τους παραπάνω δεν κάνει λάθος, γιατί υπάρχουν ταρατσόκηποι που εμπίπτουν και στις 3 κατηγορίες. Κάθε τύπος πράσινης στέγης έχει το δικό του όνομα.

Εκτατικός (extensive) τύπος πράσινης στέγης
Ο εκτατικός τύπος πράσινης στέγης είναι ο πιο οικονομικός και οικολογικός τύπος.
Το ύψος (ή βάθος) του ειδικού υποστρώματος (χώματος) είναι από 2 έως 15 εκατοστά.
Σε αυτόν μπορεί να φυτευτούν χλόη, βότανα, ποώδη φυτά εδαφοκάλυψης.
Ανάλογα με το είδος της βλάστησης χρειάζεται λίγο ή καθόλου πότισμα.
Το στατικό βάρος που προσθέτει (ποτισμένος) στην κατασκευή είναι από 50 έως 150 κιλά/τμ.
Το τοπίο του αστικού κήπου μπορεί να διαμορφωθεί με διαδρομές και φωτισμούς για ένα τέλειο αισθητικά αποτέλεσμα.

Ημιεντατικός (semi-extensive) τύπος πράσινης στέγης
Σε αυτό τον τύπο πράσινης στέγης το ύψος (ή βάθος) του ειδικού υποστρώματος (χώματος), μπορεί να φτάσει τα 15 με 50 εκατοστά.
Μπορούν να φυτευτούν χλόη, ποώδη φυτά εδαφοκάλυψης, άνθη, βότανα, λαχανικά, θάμνοι.
Το στατικό βάρος που προσθέτει (ποτισμένος) στην κατασκευή είναι από 120 έως 200 κιλά/τμ.
Το κόστος κατασκευής είναι μέτριο.
Συνήθως χρειάζεται τακτικό πότισμα.
Το τοπίο του αστικού κήπου μπορεί να διαμορφωθεί με διαδρομές, τοίχους, υπερυψωμένα παρτέρια και φωτισμούς για ένα τέλειο αισθητικά αποτέλεσμα.

Εντατικός (intensive) τύπος πράσινης στέγης
Αυτός είναι ο πιο ακριβός τύπος πράσινης στέγης αλλά και ο τύπος που δίνει τις περισσότερες δυνατότητες καθώς μπορεί να υποστηρίξει ακόμη και δέντρα.
Το ύψος (ή βάθος) του ειδικού υποστρώματος (χώματος) είναι από 50 έως 100 εκατοστά.
Μπορούν να φυτευτούν γκαζόν, ποώδη φυτά εδαφοκάλυψης, άνθη, λαχανικά, βότανα, θάμνοι, δέντρα.
Χρειάζεται τακτικό πότισμα.
Το στατικό βάρος που προσθέτει (ποτισμένος) στην κατασκευή είναι από 180 έως 500 κιλά/τμ.
Κατάλληλος για κτίρια όπου υπάρχει πρόβλεψη στη μελέτη για τέτοια στατικά φορτία ή κτίρια με χαμηλό ύψος.
Το τοπίο του αστικού κήπου μπορεί να διαμορφωθεί με διαδρομές, τοίχους, υπερυψωμένα παρτέρια και φωτισμούς για ένα τέλειο αισθητικά αποτέλεσμα.

Πλεονεκτήματα και οφέλη της πράσινης στέγης
Ο βασικός λόγος που κάποιος ιδιώτης θα θελήσει να αποκτήσει μία πράσινη στέγη, έναν ταρατσόκηπο είναι το δικό του όφελος.
Το όφελος θα είναι αισθητικό, παραγωγικό, ενεργειακό.
Τα κριτήρια για έναν δημόσιο οργανισμό, θα είναι διαφορετικά και θα έχουν σχέση με τη συμβολή στην ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος.
Οι πράσινες στέγες και οι ταρατσόκηποι μέσα στην πόλη συμβάλλουν στην αντιμετώπιση του φαινομένου των θερμικών νησίδων, της μειωμένης ατμοσφαιρικής υγρασίας και στη μείωση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας. Οι ιδιοκτήτες τους λοιπόν, πέρα από το προσωπικό όφελος, συμβάλλουν και στη βελτίωση του γενικότερου αστικού περιβάλλοντος.

    Μείωση της εσωτερικής θερμοκρασίας του κτιρίου έως 10 βαθμούς Κελσίου.
    Προσφέρει μόνωση. Μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου έως 50%
    Με την πράσινη στέγη η επιφανειακή θερμοκρασία της ταράτσας είναι μικρότερη από 35 βαθμούς Κελσίου. Η θερμοκρασία στην επιφάνεια μιας συμβατικής ταράτσας μπορεί να φθάσει τους 80 βαθμούς Κελσίου! Τα φυτά σε ένα φυτεμένο δώμα απορροφούν τη ζέστη για τις ανάγκες του μεταβολισμού τους.
    Μειώνει τουλάχιστον κατά 10 Decibel περισσότερο από μία συμβατική μόνωση τον εξωτερικό θόρυβο. Η πολυσχιδής επιφάνεια των φυτών και ο παγιδευμένος στο υπόστρωμα και στα φυτά, αέρας, έχει ηχομονωτική δράση. Η πράσινη στέγη είναι ιδανική λύση για κτίρια που βρίσκονται κοντά σε ισχυρές πηγές θορύβου (λεωφόρους, εργοστάσια, αεροδρόμια κλπ).
    Η πράσινη στέγη φιλτράρει και αξιοποιεί τα όμβρια ύδατα (το νερό της βροχής). Ένα φυτεμένο δώμα, κατακρατεί και φιλτράρει το 75% των ομβρίων υδάτων, παρέχοντας αντιπλημμυρική προστασία στην πόλη, αλλά και προστατεύοντας το νερό από τη μόλυνση. Πάνω από το 75% των ομβρίων ενός άστεως καταλήγει άμεσα στα φρεάτια.
    Μείωση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας κατά 99,4%. Έρευνα που έγινε στο Μόναχο, στην πόλη Κάσσελ, έδειξε ότι: Μειώθηκε κατά 99,4% η διείσδυση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και μικροκυμάτων, σε κτίριο του οποίου φυτεύτηκε το δώμα!
    Προστασία από φωτιά. Έρευνα που διεξήχθη στο Βερολίνο για την αντίσταση ενός πράσινου δώματος στη φωτιά βρέθηκε ότι: Εμποδίζουν τη φωτιά στην εξάπλωσή της, περισσότερο από τα δώματα με χαλίκι. Αυτό συμβαίνει από τη συγκράτηση νερού μέσα στα παχύφυτα που χρησιμοποιούνται για τη φύτευση. (Köhler,2004).
    Σημαντική μείωση κόστους στη συντήρηση του κτιρίου. Το πράσινο προστατεύει την επιφάνεια του δώματος και της στεγανωτικής στρώσης από: Βροχόπτωση, χιόνι, χαλάζι, Ακτινοβολία UV, Μηχανικές καταπονήσεις. Διπλασιάζει τον χρόνο ζωής του δώματος και της στεγανωτικής στρώσης από 30 έτη σε πάνω από 60 έτη. Μηδενίζει το κόστος επαναστεγανοποίησης & συντήρησης του σκυροδέματος.

Μετατροπή ταράτσας & δώματος σε πράσινη στέγη

Ερωτήσεις & Απαντήσεις
Η πράσινη στέγη υποκαθιστά τη μόνωση; Χρειάζεται να γίνει πρώτα μόνωση της ταράτσας-δώματος και μετά η πράσινη στέγη;
H πράσινη στέγη μπορεί να αντικαταστήσει την θερμομόνωση ή/και την ηχομόνωση ενός συστήματος μόνωσης δώματος. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορεί να αντικαταστήσει την στεγανοποίηση (το αντίθετο) που προσφέρει ένα σύστημα μόνωσης δώματος. Συνεπώς, πρέπει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ, να προηγηθεί η δημιουργία ρήσεων και η υγρομόνωση πριν την εφαρμογή της πράσινης στέγης.

Ποιες τεχνικές υπάρχουν για τη δημιουργία πράσινης στέγης; Ποια είναι τα στάδια εφαρμογής;
Υπάρχουν αρκετά υλικά που καλύπτουν τις προδιαγραφές για να χρησιμοποιηθούν σε μια μόνωση πριν την εφαρμογή της πράσινης στέγης (αντοχή σε χημικά, λιπάσματα, ρίζες δένδρων κ.τ.λ.).

Τί υπόστρωμα (ελαφρύ χώμα) χρησιμοποιείται στις πράσινες στέγες;
Ανάλογα με το είδος του πράσινου δώματος και πάντα σύμφωνα με τη μελέτη που θα κάνει ο γεωπόνος που επιβλέπει το έργο και τη φύτευση. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι για τον εκτατικό τύπο, που είναι η συνηθέστερη επιλογή λόγω του μειωμένου βάρους σε σχέση με τις άλλες λύσεις, συνήθως χρησιμοποιούνται έτοιμες λύσεις μειγμάτων. Προτείνονται πάντα οργανικές συνθέσεις (π.χ. κοσκινισμένο χώμα και οργανικό κοσμπόστ,) με προαιρετικό συμπλήρωμα ποταμίσιας άμμου. Ο στόχος είναι να ελαφρύνουμε τα φορτία του χώματος και ταυτόχρονα να δημιουργήσουμε ένα υπέδαφος για τα φυτά μας πλούσιο σε τροφή, που να αποβάλει εύκολα τις υγρασίες και τα βαριά μέταλλα που μπορεί να τα βλάψουν και παράλληλα να μην απαιτούνται χημικά λιπάσματα που μπορούν φθείρουν την στεγανοποίηση μας.

Πως γίνεται η αποστράγγιση των όμβριων υδάτων από τη πράσινη στέγη;
Τα νερά οδηγούνται στις υδρορροές που υπάρχουν στο δώμα (αν δεν υπάρχουν δημιουργούνται) με τη δημιουργία ρήσεων με το θερμομονωτικό ελαφροσκυρόδεμα therbobeto. Η αποστράγγιση σε περίπτωση νεροποντής εξασφαλίζεται με την τοποθέτηση διηθητικού φύλλου συγκράτησης χώματος κατασκευασμένο από θερμικά ενισχυμένο πολυπροπυλένιο. Αυτό αποτρέπει τη μεταφορά υπολειμμάτων χώματος προς το αποστραγγιστικό σύστημα.

Χρειάζεται να δημιουργηθούν κλίσεις στην ταράτσα, δώμα και αν ναι, πως και με ποιο υλικό;
Απαραίτητα πρέπει να δημιουργηθούν κλίσεις στο δώμα. Είναι ο τρόπος τα νερά που θα αποστραγγίζει το πράσινο δώμα (βροχής ή ποτίσματος) να πάνε στις απορροές του δώματος. Οι κατάλληλες κλίσεις (συνήθως 2% τουλάχιστον) δημιουργούνται με το θερμομονωτικό ελαφροσκυρόδεμα therbobeto.

Μπορεί κάποιος να φτιάξει πράσινη στέγη σε ένα μόνον μέρος της ταράτσας του;
Ναι μπορεί, αλλά πρέπει να έχει γίνει η μελέτη εξαρχής πριν δημιουργηθούν οι κλίσεις στο δώμα.

Μπορεί να γίνει συνδυασμός των τριών τύπων πράσινης στέγης (εκτατικός, ημιεντατικός, εντατικός);
Μπορεί να γίνει συνδυασμός. Πρέπει να γίνει η μελέτη όμως από την αρχή για να μπορέσει ο γεωπόνος να συνδυάσει τις τρεις λύσεις κατάλληλα (συμβατά φυτά, λουλούδια, δένδρα κ.τ.λ.)

Χρειάζεται άδεια από την πολεοδομία για την κατασκευή μίας πράσινης στέγης;
Όχι δεν χρειάζεται πολεοδομική άδεια συνήθως. Πρέπει όμως πριν την κατασκευή να συμβουλευτούμε έναν πολιτικό μηχανικό και για την στατική επάρκεια του κτηρίου και για τα υψομετρικά όρια του κτηρίου (π.χ. να φυτέψουμε δένδρα).

Πόσος χρόνος χρειάζεται για την κατασκευή μίας πράσινης στέγης; Ποιοι είναι οι παράμετροι που επηρεάζουν το χρόνο;
Η κατασκευή μια πράσινης στέγης χρειάζεται περίπου 30-45 μέρες για να ολοκληρωθεί. Η διάρκεια αυτή μπορεί να παραταθεί μόνο σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων (π.χ. καύσωνες, παρατεταμένα διαστήματα βροχής ή παγετού κ.τ.λ.)

Πόσο κοστίζει η κατασκευή μίας πράσινης στέγης;
Η κατασκευή της υπόβασης (στεγανοποιήσεις και δημιουργία κλίσεων ) για μια πράσινη στέγη κοστίζει ενδεικτικά από 40-50€ τ.μ. Το κόστος της φύτευσης, είναι μεταβαλλόμενο ανάλογα τη μελέτη του γεωπόνου και το είδος των φυτών που θα επιλεγεί.

Ποια είναι η κατάλληλη εποχή για την κατασκευή μίας πράσινης στέγης;
Μπορεί να γίνει όλες τις εποχές του χρόνου χωρίς κανένα πρόβλημα όσον αφορά την υποβάση (στεγανοποίηση και κλίσεις). Η φύτευση προτείνεται συνήθως από τους γεωπόνους να γίνεται σε περιόδους που δεν έχουμε πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Πως γίνεται έλεγχος της στατικότητας του κτιρίου;
Η στατική μελέτη του κτηρίου υπάρχει στα αρχικά κατασκευαστικά σχέδια που έχουν κατατεθεί στην πολεοδομία. Είναι χρήσιμο όμως να γίνει μια επανεκτίμηση της κατάστασης από έναν πολιτικό μηχανικό, ειδικά για παλιά κτήρια.

Υπάρχει επιδότηση για την κατασκευή μίας πράσινης στέγης;
Η πράσινη στέγη επιδοτείται κανονικά από όλα τα κρατικά προγράμματα αφού στην ουσία θεωρείται (και είναι) θερμομόνωση δώματος. Δεν υπάρχει ειδική επιδότηση για τις πράσινες στέγες. Αντιμετωπίζονται από την πολιτεία ως όποια άλλη μόνωση.

Ποιος επιλέγει τα φυτά που θα φυτευτούν;
Ο ιδιοκτήτης του κτηρίου πάντα με την συμβουλή και τη μελέτη ενός γεωπόνου. Αν ο ιδιοκτήτης δεν έχει δικό του γεωπόνο, η Ανδρέου Μόνωση ΑΒΕΤΕ μπορεί να του προτείνει συνεργαζόμενο με εμάς γεωπόνο.

Υπάρχει παρακολούθηση της πράσινης στέγης μετά την κατασκευή της;
Η υπόβαση της πράσινης στέγης (κλίσεις και στεγανοποιήσεις) δεν χρειάζονται κάποια παρακολούθηση αφού συνήθως είναι καλυμμένη από χώμα και φυτά και συνεπώς κρυμμένη από την ηλιακή ακτινοβολία που θα μπορούσε να τη φθείρει. Τα φυτά και τα λουλούδια χρειάζονται παρακολούθηση και φροντίδα όπως ακριβώς θα κάνατε και με έναν απλό κήπο.

Υπάρχει εγγύηση; Τί αφορά και πόσο ισχύει;
Η εγγύηση της υποβάσης του πράσινου δώματος (στεγανοποίηση και κλίσεις) κυμαίνεται από 10 – 20 χρόνια ανάλογα τα υλικά που τελικά θα επιλεγούν.

Τί μπορείτε να προτείνετε σε κάποιον που δε θέλει να φτιάξει μία πλήρη πράσινη στέγη, αλλά νησίδες-σημεία-παρτέρια όπου μπορεί να φυτέψει λουλούδια και λαχανικά;
Μπορεί ο οποιοσδήποτε να κάνει ένα μέρος της ταράτσας του ένα μικρό κήπο. Η διαδικασία δεν διαφέρει, ο χώρος οριοθετείτε και “χτίζεται” στο ύψος που θέλουμε συνήθως με έτοιμο μπετόν γιατί χρειαζόμαστε καλές μηχανικές αντοχές. Μπορεί όμως εναλλακτικά να χτιστεί και με alfa block ή τούβλα κ.τ.λ. σε περιπτώσεις που έχουμε εκτατικό κήπο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην μελέτη απορροής των υδάτων από το σημείο (νησίδα – παρτέρι κ.τ.λ.) καθώς και στη στατική μελέτη αφού πλέον θα έχουμε σημειακή επιβάρυνση στο δώμα και πρέπει να γίνει προσεχτική επιλογή του σημείου που θα πάρει τα έξτρα φορτία. Νομίζω ότι στο kalliergo.gr υπάρχει σχετικό άρθρο: "Κήπος σε ταράτσα - Οδηγίες κατασκευής με alpha block".

Ποια είδη φυτών μπορούν να φυτευτούν σε μία πράσινη στέγη;
Μπορούν να φυτευτούν τα πάντα!!! Ότι θέλει ο ιδιοκτήτης.
Περιορισμοί στην επιλογή των φυτών υπάρχουν μόνο στον εκτατικό τύπο, όπου το βάθος του χώματος δεν επιτρέπει όλες τις επιλογές (π.χ. δεν μπορούν να μπουν δέντρα ή φυτά με μεγάλος βάθος ρίζας).

Οι άλλοι τύποι πράσινων στεγών (ημιεντατικός και εντατικός), προσφέρουν περισσότερες επιλογές φυτών, ακόμη και δέντρων. Αφορούν όμως συνήθως νέες κατοικίες που μελετούνται και κατασκευάζονται ώστε να αντέχουν πράσινες στέγες.

Η επιλογή των φυτών της πράσινης στέγης γίνεται με συνεργασία του γεωπόνου με τον ιδιοκτήτη.

Λαμβάνονται υπόψη οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν, η ηλιοφάνεια, οι σκιάσεις από διπλανά κτίρια, η διάθεση και ο χρόνος που μπορεί να αφιερώσει ο ιδιοκτήτης στον κήπο του.

Χαρακτηριστικοί τύποι φυτών που χρησιμοποιούνται ανά τύπο πράσινης στέγης είναι:

Εκτατικός τύπος
Sedum sp
Sedum και ποώδη φυτά
Sedum-αγρωστώδη και ποώδη φυτά
Αγρωστώδη και ποώδη φυτά
Μεσογειακά είδη εδαφοκάλυψης
Αρωματικά φυτά

Ημιεντατικός τύπος
Όλοι οι τύποι φυτών υποστηρίζονται από τον εκτατικό τύπο και επιπλέον
Γρασίδια - πολυετή ποώδη φυτά
Τοπική ποώδης - Θαμνώδης βλάστηση
Θαμνώδης βλάστηση με υπέργεια ανάπτυξη έως 60 εκ.

Εντατικός τύπος
Στον εντατικό τύπο, ο γεωπόνος μελετητής έχει δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε πολύ μεγαλύτερη ποικιλία τύπων φυτών, ανάμεσά τους και μικρά ή μεσαίας ανάπτυξης δέντρα.

Ο ιδιοκτήτης πρέπει να κατανοήσει ότι μία πράσινη στέγη είναι στην ουσία ένας κανονικός κήπος που θα χρειάζεται φροντίδα όπως ένα κανονικός κήπος. Παράλληλα, πέρα από τη μόνωση και τη μείωση της θερμοκρασίας, θα προσφέρει όλες τις χαρές και ικανοποιήσεις που προσφέρει ένας κήπος!

Οι συμβουλές κατασκευής είναι από την  εταιρεία Ανδρέου Μόνωση ΑΒΕΤΕ.

Το διαβάσαμε στο .kalliergo.gr