Ζούμε σε μια χώρα ηλιόλουστη με κλίμα μεσογειακό. Το γεγονός αυτό αποτελεί ευλογία για τη χώρα μας, καθώς ο ήλιος με τις μοναδικές ιδιότητές του μας χαρίζει το φως και τη ζεστασιά που πολλοί λαοί θα επιθυμούσαν. Ωστόσο δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αναζητάμε τη δροσιά και την ευχαρίστηση που μας προσφέρει ένας χώρος σκιερός. Αν στην ύπαιθρο έχουμε τη δυνατότητα να απολαύσουμε τη σκιά ενός δέντρου, δυστυχώς μέσα στο σπίτι μας δεν έχουμε αυτή την επιλογή. Η ηλιακή ακτινοβολία εισχωρεί ανεξέλεγκτα υπερθερμαίνοντας τους εσωτερικούς χώρους και προκαλώντας συχνά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κλίμα δυσάρεστο και επιβλαβές για την υγεία μας. Τα συστήματα σκίασης μας παρέχουν πολλαπλές λύσεις και επιλογές για να πετύχουμε το μέγιστο δυνατό έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας ώστε να βελτιώσουμε το κλίμα στους εσωτερικούς χώρους, αλλά και να προστατέψουμε διάφορα στοιχεία της κατασκευής, είτε ακόμα και αντικείμενα.

Τα συστήματα σκίασης διαχωρίζονται αρχικά σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τη θέση τους στο κέλυφος του κτιρίου. Έτσι, υπάρχουν αυτά που κατασκευάζονται έξω από το κέλυφος ή προεξέχουν από αυτό, αυτά που βρίσκονται πάνω στην επιφάνειά του, και τέλος κάποια που τοποθετούνται εσωτερικά του κελύφους. Τα πρώτα αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τις αρνητικές ιδιότητες της ηλιακής ακτινοβολίας, καθώς επιτυγχάνουν την άμεση ανάκλαση τους, επιτρέποντας παράλληλα στο κτίριο να αερίζεται επαρκώς. Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις αποφεύγεται η δημιουργία του φαινομένου του θερμοκηπίου στους εσωτερικούς χώρους. Τα συστήματα σκίασης που εφαρμόζονται πάνω στο κέλυφος έχουν μικρότερη αλλά επαρκή απόδοση ως μέθοδος, ενώ αυτά που τοποθετούνται εσωτερικά, συνήθως λειτουργούν ως βοηθητικά στη σκίαση.

Τα συστήματα της πρώτης κατηγορίας, αποτελούν κατά βάση δυναμικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής μελέτης του κτιρίου και σχεδιάζονται εξετάζοντας τις αντίστοιχες παραμέτρους της περιοχής, του προσανατολισμού, της θέσης κλπ. Τοποθετούνται στις όψεις συνήθως κατά τη διάρκεια της κατασκευής του κτιρίου, δημιουργώντας ζώνες σκίασης σταθερές ή ρυθμιζόμενες. Στις σταθερές κατασκευές ανήκουν οι γνωστοί σε όλους μας εξώστες, τα γείσα, οι αρχιτεκτονικές προεξοχές, πέργολες και προστεγάσματα από σκυρόδεμα, ξύλο, ή μέταλλο, όπου εκτός από το λειτουργικό και αισθητικό ρόλο που παίζουν για το κτίριο, συμβάλλουν σε μεγάλο ποσοστό στη σκίαση των εσωτερικών χώρων. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι εξωτερικές περσίδες που τοποθετούνται στις όψεις των κτιρίων. Οι περσίδες μπορεί να είναι προκατασκευασμένες από σκυρόδεμα, οι οποίες τοποθετούνται σταθερά υπό τη βέλτιστη γωνία κατά την κατασκευή του κτιρίου, είτε μεταλλικές, ξύλινες, γυάλινες, πλαστικές, οριζόντιες ή κατακόρυφες, οι οποίες κατασκευάζονται κατά περίπτωση σταθερές ή ρυθμιζόμενες. Η ρύθμιση αυτού του τύπου των περσίδων πραγματοποιείται ηλεκτρικά ή χειροκίνητα, ενώ παράλληλα έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται εξελιγμένες μέθοδοι όπου η ρύθμιση γίνεται αυτόματα ανάλογα με την ηλιακή ακτινοβολία. Τέλος, το πιο διαδεδομένο σύστημα σκίασης σε αυτήν την κατηγορία είναι οι τέντες. Υφασμάτινες, μεταλλικές ή πλαστικές, σε διάφορα σχέδια και μεγέθη, με χειροκίνητους είτε ηλεκτροκίνητους μηχανισμούς επικλινούς, καμπύλης, κάθετης ή οριζόντιας κίνησης, αποτελούν σύστημα σκίασης ευέλικτο, γρήγορο και οικονομικό, με ικανοποιητικές αποδόσεις. Το βασικό μειονέκτημά τους ως επιλογή είναι η αναπόφευκτη φθορά τους, καθώς οι περισσότεροι τύποι τέντας δεν συντηρούνται εύκολα και λόγω της σοβαρής καταπόνησης από τα καιρικά φαινόμενα, χρήζουν αντικατάστασης περιοδικά.

Τα συστήματα σκίασης που προσδιορίζονται πάνω στην επιφάνεια του κελύφους του κτιρίου, σκιάζουν μόνο την επιφάνεια των ανοιγμάτων και συνοψίζονται κυρίως στα εξώφυλλα προστασίας των εξωτερικών κουφωμάτων και στις τεχνικές που εφαρμόζονται στους ίδιους τους υαλοπίνακες. Τα εξώφυλλα ή πατζούρια κατασκευάζονται κατά περίπτωση από ξύλο, μέταλλο ή πλαστικό και ανάλογα με το μηχανισμό κίνησης ελέγχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα στη σκίαση. Υπάρχουν συρόμενα, ανοιγόμενα, πτυσσόμενα πατζούρια αλλά και ρολά χειροκίνητα ή ηλεκτροκίνητα, τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως για μεγαλύτερα ανοίγματα. Στην περίπτωση που δεν έχει προβλεφθεί εξώφυλλο για το κούφωμα μια προσιτή επιλογή σκίασης είναι οι ρολοκουρτίνες εξωτερικής τοποθέτησης που εφαρμόζονται σε κάθετες, επικλινείς και οριζόντιες επιφάνειες διάφορων μεγεθών. Στους υαλοπίνακες η εφαρμογή ειδικής αυτοκόλλητης μεμβράνης ή η τοποθέτηση ανακλαστικών κρύσταλλων, παρότι δεν επιφέρει τη σκίαση των χώρων, συμβάλλει στην προστασία τους από την επιβλαβή ηλιακή ακτινοβολία και τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος. Ωστόσο, αρκετά αποτελεσματικό σύστημα σκίασης παρουσιάζεται η τοποθέτηση διπλών υαλοπινάκων με περσίδες στο μεταξύ τους διάκενο.

Στο εσωτερικό του κελύφους οι κουρτίνες, οι περσίδες, οριζόντιες ή κάθετες, τα ρολά, χρησιμοποιούνται ευρέως για σκίαση, χωρίς βέβαια να προκαλούν αισθητή διαφοροποίηση στην ποιότητα του κλίματος. Αποτελούν λύσεις γρήγορες και οικονομικές, ενώ παράλληλα συμμετέχουν σημαντικά στη διακόσμηση και την αισθητική άποψη των χώρων.

Τα συστήματα σκίασης γενικά εκτός από τα έξοδα κατασκευής, που ποικίλουν αναλόγως με το είδος, το μέγεθος, τα υλικά, τους μηχανισμούς κλπ, συχνά απαιτούν και έξοδα συντήρησης ή ανανέωσής τους. Ωστόσο, συντελώντας σε ένα ευμενέστερο κλίμα στους εσωτερικούς χώρους με φυσικές μεθόδους, συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας που συνεπάγεται και οικονομικό κέρδος. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ο σχεδιασμός ή η επιλογή τους να πραγματοποιείται προσεχτικά, εξετάζοντας όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν ή επηρεάζουν την αντίστοιχη απόδοσή τους.

Πηγή: www.4myhouse.gr