Η νεπέτα ή κάτνιπ (Catnip – Nepeta Cataria), είναι ένα φυτό που έχει μια ιδιαίτερη επίδραση στα ζώα και πιο συγκεκριμένα στις γάτες. Τα λουλούδια του έχουν ένα χρώμα μωβ – ροζ και είναι ένα βότανο πολύ εύκολο στην καλλιέργεια του από την άνοιξη μέχρι το χειμώνα. Σε μερικές χώρες τα μέρη του μετά από επεξεργασία χρησιμοποιούνται για κατάποση είτε ως συστατικά σε φαγητά όπως σάλτσες ή σούπες ως βοήθημα για την χώνεψη ή την για την αυπνία.

Πιο γνωστό βέβαια το catnip είναι για την επίδραση που έχει στις γάτες και την δύναμη του να τις προσελκύει και να προκαλεί ευφορία. Φυτέψτε το είτε στην γλάστρα είτε στον κήπο σας για να έχετε μόνο «καλούς» επισκέπτες.

Το Catnip ή catmint (Nepeta cataria, στα ελληνικά γλήχωμα το γαλεόφιλον) είναι ένα φυτό (βότανο) που προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις στις γάτες. Ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια της μέντας Lamiaceae (=Labiatae), γι’ αυτό και ονομάζεται και catmint. Περίπου το 80% των γατιών επηρεάζονται από το catnip και εμφανίζουν τα συμπτώματά του, όπως αυτά περιγράφονται πιο κάτω, ενώ το 20% των γατών δεν δείχνει κανένα απολύτως σύμπτωμα. Το catnip δεν επηρεάζει επίσης τις πολύ νεαρές σε ηλικία γάτες και τα γατάκια. Συνήθως το catnip δρα σε γάτες που έχουν περάσει τον πρώτο χρόνο της ηλικίας τους. Επίσης, το catnip επηρεάζει και μεγαλύτερα αιλουροειδή, όπως οι τίγρεις. Πάντως, δεν είναι γνωστό το γιατί και πως δεν επηρεάζεται το 20% των αιλουροειδών.

Το Catnip είναι κάποιο είδος «φαρμάκου αναψυχής», ένα αθώο «ναρκωτικό» που όμως δεν δημιουργεί εξάρτηση, ούτε κάποια παρενέργεια. Δρα νευρολογικά στον γατίσιο εγκέφαλο και λένε ότι διεγείρει τα ίδια κέντρα ευχαρίστησης με αυτά που διεγείρει και ο οργασμός. Οι περισσότερες γάτες γλυκαίνουν την φωνή τους και δείχνουν ευτυχισμένες και με τάση να κοιμηθούν. Άλλες αρχίζουν να ενεργούν σαν μικρά γατάκια, επιδεικνύοντας μεγάλη ενεργητικότητα. Ένα μικρό ποσοστό γίνονται κτητικές και προσέχουν το παιχνιδάκι που είναι γεμισμένο με catnip, σε τέτοιο σημείο ώστε "να δείχνουν δόντια και να κάνουν χχχχ". Σε άλλες γάτες τρέχουν τα σάλια μόλις το μυρίσουν, ενώ μερικές θέλουν να το μασήσουν και να το φάνε.

Τα συμπτώματα αυτά έρχονται κυρίως με την εισπνοή είτε χλωρών φύλλων του φυτού είτε και αποξηραμένων. Το ενεργό συστατικό που δημιουργεί τα ως άνω συμπτώματα στις γάτες είναι το αρωματικό έλαιο της «νεπεταλακτόνης», το οποίο είναι ένα ήπιο παραισθησιογόνο. Υποδοχέας για την νεπεταλακτόνη στις γάτες είναι το όργανο του Jacobson (Jacobson’ s organ), το οποίο βρίσκεται πίσω από τη μύτη της γάτας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δει κάποιος την γάτα να αντιδρά στο catnip, αρχικά σηκώνοντας τα μαγουλά της εισπνέοντας με δύναμη και πιέζοντας τη γλώσσα στο πάνω μέρος του στόματος, ώστε ο αέρας (και η οσμή) να περάσει γρηγορότερα στο όργανο του Jacobson και να μυρίσει-γευθεί το catnip (αντί μόνο να το μυρίσει) και να επιταχυνθούν τα συμπτώματα.

Η χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων ποικίλλει από γάτα σε γάτα. Συνήθως διαρκούν περίπου 10 λεπτά και μετά τη λήξη τους, η γάτα δεν μπορεί να επηρεαστεί ξανά από το φυτό, μέχρι να περάσει κάποιο χρονικό διάστημα (περίπου 1 ώρα). Πάντως καλό είναι το catnip να δίνεται με φειδώ, όχι γιατί προκαλεί εθισμό, αλλά γιατί αν η γάτα εκτίθεται συνέχεια σε αυτό, τότε θα εμφανίσει «ανοσία» και είναι κρίμα να της στερήσετε αυτή την ευχαρίστηση.

Μπορείτε να βρείτε αποξηραμένα φύλλα catnip στα περισσότερα μαγαζιά που πουλάνε μπαχαρικά, ζητώντας το ως nepeta cataria. Εναλλακτικά, μπορείτε να φυτέψετε το δικό σας, αγοράζοντας σπόρους από φυτώρια ή καταστήματα που πουλάνε σπόρους (κυρίως του εξωτερικού). Οι σπόροι πρέπει να φυτευθούν άνοιξη, ώστε να μην έχει πολύ κρύο. Περίπου μετά από 8-12 ημέρες από την σπορά, αρχίζουν να βγαίνουν τα κλωναράκια. ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην τα πάρει χαμπάρι η γάτα σας, θα τα καταστρέψει! Αν γλιτώσει από τις γάτες, το catnip είναι πολύ εύκολο να αναπτυχθεί. Τοποθετήστε το σε σημείο με αρκετό ήλιο, αλλά προσοχή στην ξηρασία. Η καλύτερη στρατηγική είναι να το αφήσετε λίγο να μεγαλώσει στο δικό του δοχείο (γιατί εξαπλώνεται πολύ γρήγορα) και μετά να κλαδεύετε τακτικά μερικά φυλλαράκια και να δίνετε στη γάτα σας την σοδειά. Οι γάτες έχουν την τάση να ξεθάβουν το φυτό και να το τρώνε ολόκληρο αρχίζοντας από τις ρίζες του. Περίπου το καλοκαίρι το catnip σας θα ανθίσει, βγάζοντας άσπρα-μωβ λουλουδάκια, τα οποία φέρουν και τους δικούς σας σπόρους. Την εποχή εκείνη καλό είναι να κλαδέψετε τα κλωναράκια και να αποξηράνετε τα φύλλα. Θα διατηρήσετε πάντα φρέσκια την μυρωδιά τους, αποθηκεύοντας τα αποξηραμένα φύλλα σε αεροστεγές δοχείο μέσα στο ψυγείο.

Υπάρχουν 250 είδη catnip (εκτός από τα υβρίδιά τους). Το Nepeta cataria είναι το σύνηθες catnip. Υπάρχουν και άλλα είδη Nepeta που έχουν διαφορετικά ποσοστά της δραστικής ουσίας νεπεταλακτόνης. Το καλύτερο θεωρείται το Nepeta mussini, ένα catnip με φύλλα σαν μινιατούρα που αποτελεί ένα καλό φυτό για βραχώδη κήπο.

Πηγή: flowerstore και gatospito