Αρχική » Φυτά

Ένα μήλο την ημέρα, βοηθάει πολύ τον οργανισμό μας

Ένα μήλο την ημέρα, βοηθάει πολύ τον οργανισμό μας

Οι νέες οδηγίες (guidelines) της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας (AHA) και του Αμερικανικού Κολλεγίου Καρδιολογίας (ACC)1, που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, προκάλεσαν, αμέσως μετά το αρχικό σοκ, μια διεθνή θύελλα αντιδράσεων, καθώς, ούτε λίγο ούτε πολύ, επεκτείνουν τη σύσταση για χορήγηση στατινών στους περισσότερους ενήλικες 40-75 ετών! Υπήρξαν επιστημονικά στοιχεία για κάτι τέτοιο; Το αντίθετο.

Στις νέες οδηγίες αναγνωρίζεται, πως το «όσο πιο χαμηλά τόσο πιο καλά» για τις τιμές της χοληστερίνης και οι θεραπευτικοί «στόχοι» των προηγούμενων οδηγιών δεν είχαν επιστημονική βάση και ήταν αυθαίρετοι, καθώς η μείωση της χοληστερίνης από μόνη της δεν έχει θεραπευτικό όφελος. Απλώς, κάποιες αμφισβητούμενες μελέτες φαρμακευτικών εταιρειών έδειξαν ένα ελάχιστο όφελος στον καρδιαγγειακό κίνδυνο με τη χρήση στατινών σε υγιείς πληθυσμούς. Αυτό το ελάχιστο όφελος ήταν όσο και η κατανάλωση ενός μήλου την ημέρα, όπως έδειξε μια πρόσφατη μελέτη. Με τη διαφορά ότι με το μήλο, εκτός των άλλων ωφελημάτων, αποφεύγεις και μια σειρά παρενεργειών των στατινών. Επίσης, μια πρόσφατη ιδιαίτερα αξιόπιστη σκανδιναβική μελέτη αναφέρει, όπως και παλαιότερες, πως όσοι έχουν υψηλές τιμές χοληστερίνης έχουν περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν παραπάνω, συγκριτικά με εκείνους που οι τιμές τους θεωρούνται «φυσιολογικές»! Παρ’ όλα αυτά, οι αμερικανικές οδηγίες (guidelines) αποφάσισαν να ακολουθήσουν τον ολισθηρό δρόμο αναξιοπιστίας που χάραξαν τα τελευταία χρόνια οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές. Αν δεν γίνει κάτι άμεσα, νομίζω πως δεν είναι μακριά η εποχή που οι νέες οδηγίες θα κυκλοφορούν σαν τα νέα ανέκδοτα: «Να σου πω τι λένε τα νέα guidelines»;

Ένα βήμα μπροστά, δύο βήματα πίσω
Η πρόληψη των καρδιαγγειακών νόσων, με έμφαση τη μείωση της χοληστερίνης, κυρίως με τις στατίνες, άρχισε πριν 30 χρόνια και θεωρήθηκε από κάποιους επανάσταση στην Ιατρική, ανάλογη με εκείνη της έλευσης των αντιβιοτικών. Αν και η σύγκριση δεν είναι καθόλου εύστοχη, καθώς μπροστά στην επανάσταση των αντιβιοτικών, εκείνη των στατινών μοιάζει περισσότερο με πραξικόπημα, ακολουθώντας τη μοίρα πολλών επαναστάσεων και πραξικοπημάτων, τα πράγματα άρχισαν από νωρίς να πηγαίνουν άσχημα. Και ενώ για τα αντιβιοτικά, φάρμακα πολύ πιο χρήσιμα, υπάρχουν έντονες προειδοποιήσεις να μη γίνεται κατάχρηση, για τις στατίνες, υπερτονίζοντας τα οφέλη και υποβαθμίζοντας τις σοβαρές παρενέργειες, γίνεται ακριβώς το αντίθετο. Έτσι, σιγά-σιγά, «η επανάσταση των στατινών» οδηγείται σε πλήρη «ολοκληρωτισμό», όπου τα επιστημονικά επιχειρήματα και η λογική υποχωρούν μπροστά στην πίστη και υπακοή σε αυθαίρετες «κατευθυντήριες οδηγίες», από ένα επιστημονικό ιερατείο, που πολλοί πιστεύουν πως ενδιαφέρεται περισσότερο για τα δικά του συμφέροντα, ενισχύοντας τα κέρδη της φαρμακοβιομηχανίας, από εκείνα της υγείας των ασθενών.

Τα νέα αμερικανικά guidelines κάνουν ένα βήμα μπροστά, αναγνωρίζοντας λάθη των προηγούμενων οδηγιών και δύο βήματα πίσω, επεκτείνοντας αυθαίρετα τη χρήση των στατινών σε υγιείς πληθυσμούς με χαμηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο. Οδηγούν με αυτόν τον τρόπο στην πλήρη «στατινοποίηση του πλανήτη», όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει σε πρόσφατο άρθρο στο JAMA, ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ των ΗΠΑ, Ιωάννης Ιωαννίδης, προσθέτοντας πως «είναι αβέβαιο αν αυτό θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα ή μια από τις χειρότερες καταστροφές της ιστορίας της Ιατρικής», καθώς υπάρχουν σοβαρές ατέλειες στην τεκμηρίωση των νέων οδηγιών. Είναι ευκαιρία, γράφει επίσης ο καθηγητής Ιωαννίδης, με αφορμή τη διαμάχη γύρω από τα νέα guidelines, να ξανασκεφθούμε τη σύνθεση των επιτροπών που τα φτιάχνουν, σε συνάρτηση με τις οικονομικές σχέσεις των μελών τους με την ιατρική βιομηχανία6.

Ένα βήμα μπροστά
Οι νέες οδηγίες, πρέπει να το παραδεχθούμε, στην αρχή, κάνουν ένα βήμα μπροστά. Κάτω από την πίεση των επιστημονικών δεδομένων, ίσως και σαν άλλοθι αντικειμενικότητας για τα δύο βήματα πίσω που ακολουθούν, αναγνωρίζουν ότι το καθοριστικό για τον καρδιαγγειακό κίνδυνο δεν είναι οι τιμές της χοληστερίνης, αλλά ο «συνολικός κίνδυνος του αρρώστου». Το σλόγκαν «όσο πιο χαμηλά, τόσο πιο καλά» για τις τιμές της χοληστερίνης επιτέλους εγκαταλείπεται. Επίσης, οι «θεραπευτικοί στόχοι» αναγνωρίζεται πως ήταν αυθαίρετοι και καταργούνται, καθώς δεν στηρίζονταν σε επιστημονική τεκμηρίωση. Η θεραπευτική δράση των στατινών αναγνωρίζεται πως δεν έχει να κάνει με τη μείωση της χοληστερίνης, αλλά με την αντιφλεγμονώδη δράση τους σε ευάλωτα αγγεία από την επίδραση κυρίως άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η καθιστική ζωή και το stress. Αναγνωρίζεται επίσης, πως φάρμακα που κυκλοφορούν για πολλά χρόνια, με τεράστια παγκόσμια κατανάλωση, όπως η εζετιμίμπη, μόνη της ή σε συνδυασμό με στατίνη, η νιασίνη και οι φιμπράτες, παρ΄ ό,τι κατεβάζουν σημαντικά τις τιμές της χοληστερίνης, ακόμα και κάτω των «στόχων», δεν πετυχαίνουν θεραπευτικό όφελος, αφού στερούνται της αντιφλεγμονώδους δράσης των στατινών στα αγγεία, ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο παρενεργειών και φυσικά, το κόστος.

Δύο βήματα πίσω
Θα ανέμενε λοιπόν κανείς με βάση τα παραπάνω, πως πλέον θα ήταν λιγότεροι οι «ασθενείς» με σύσταση για λήψη στατινών, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι με υψηλές τιμές χοληστερίνης δεν θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Εδώ λοιπόν οι σοφοί των guidelines έκαναν το πρώτο βήμα προς τα πίσω, αποφασίζοντας να κατεβάσουν δραματικά τον πήχη για την χορήγηση στατινών. Δεν θα θεωρείται πλέον ο 10ετής καρδιαγγειακός κίνδυνος του 10-20% σαν όριο για την χορήγηση των στατινών, όπως ίσχυε στα προηγούμενα αμερικανικά guidelines, (το βρετανικό NICE επίσης θεωρεί το 20%), αλλά το 7,5% ή ακόμα και το 5%! Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Αν σήμερα 1 στους 3 αμερικανούς πολίτες άνω των 40 ετών παίρνει στατίνες, από αύριο θα πρέπει να παίρνει ένας στους 2. Θα έχουμε επομένως αύξηση των «ασθενών» και της κατανάλωσης στατινών κατά 70%! Τι έχουν να κερδίσουν αυτοί οι νέοι «ασθενείς» με βάση τις αμφισβητούμενες μελέτες, που υπερτονίζουν τα οφέλη και παραβλέπουν προκλητικά τις παρενέργειες των στατινών και στις οποίες στηρίχθηκαν οι νέες οδηγίες; Κρατηθείτε. Στους 140 που θα παίρνουν στατίνες, μόνο ένας θα γλιτώσει ένα καρδιακό επεισόδιο, χωρίς όμως να ζήσει περισσότερο ή να είναι υγιέστερος! Από την άλλη, περισσότεροι από 18 θα έχουν σοβαρές παρενέργειες, όπως μυοπάθεια, με μυϊκούς πόνους και αδυναμία, σακχαρώδη διαβήτη, καταρράκτη, νοητικές διαταραχές, ακόμα και στυτική δυσλειτουργία. Τα παραπάνω καταγγέλλουν από τους New York Times η καθηγήτρια Rita Redberg (καρδιολόγος και εκδότρια του περιοδικού JAMA) και ο Dr John Abramson, λέκτορας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.

Ένα δεύτερο, απίστευτο, βήμα προς τα πίσω έγινε με την εμφάνιση στις οδηγίες του «ελαττωματικού calculator»! Εδώ τα πράγματα ξεφεύγουν τελείως και αν είναι αλήθεια ό,τι καταγγέλλεται από πολύ επίσημα και έγκυρα χείλη, πρέπει να επέμβει εισαγγελέας.

Οι νέες οδηγίες έχουν ενσωματωμένο και έναν «calculator», μια μέθοδο δηλαδή υπολογισμού του καρδιαγγειακού κινδύνου που αναφέραμε. Με βάση αυτόν, οι υγιείς με ρίσκο πάνω από 7,5% συστήνεται να παίρνουν στατίνες. Σε αυτόν λαμβάνεται υπ΄ όψη η ηλικία, το φύλο, η φυλή, το κάπνισμα, η υπέρταση και οι τιμές της χοληστερίνης. Εδώ και ένα χρόνο, οι υπεύθυνοι των guidelines έχουν προειδοποιήσει πως αυτός ο «calculator» έχει σοβαρή βλάβη και πρέπει να διορθωθεί, γιατί υπερεκτιμά το ρίσκο κατά 75-150%, με αποτέλεσμα να βγάζει σχεδόν όλους τους Αμερικάνους άνω των 50 ετών με ρίσκο μεγαλύτερο του 7,5 και επομένως κατάλληλους για λήψη στατινών! Ενδεικτικά, ένα άτομο που δεν καπνίζει, δεν έχει υπέρταση ούτε υψηλές τιμές χοληστερίνης και με σκορ 4 με βάση τον παλιό υπολογισμό, τώρα εμφανίζεται με σκορ 8! Αυτοί που τα καταγγέλλουν με δημοσίευση στο Lancet, ακόμα και στην εφημερίδα New York Times, είναι οι καθηγητές Paul Ridken και Nancy Cook9, 10. Τον έντονο προβληματισμό του και τις ενστάσεις του για τον «calculator» εξέφρασε επίσης ο καθηγητής, «leading cardiologist» και πρώην πρόεδρος του ACC, Steven Nissen, ζητώντας την αναστολή της εφαρμογής των νέων οδηγιών. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά: «Something is terrible wrong!».

Μονομαχία στο Ελ Πάσο
Έγινε λοιπόν ένας χαμός πριν δυο μήνες στο συνέδριο της Αμερικάνικης Καρδιολογικής Εταιρείας, που πραγματοποιήθηκε στο Ντάλλας του Τέξας, όπου και παρουσιάστηκαν τα νέα guidelines. Μετά από ανταλλαγή επιστημονικών πυροβολισμών μεταξύ στατινόφιλων και μη, η επιτροπή των νέων guidelines συνεδρίασε και επανεξέτασε τον παράξενο και ύποπτο calculator. Τον βρήκε όμως μια χαρά και χωρίς ανάγκη επιδιόρθωσης, εκφράζοντας μάλιστα την πεποίθηση ότι θα φανεί πολύ χρήσιμος (μάλλον στους ίδιους). Ο νέος «calculator» λοιπόν, φαίνεται να είναι ο «δούρειος ίππος» για να περάσει η επιστημονικά απαράδεκτη πρόταση που έγινε τα τελευταία χρόνια, να παίρνουν στατίνες όλοι οι άνω των 50 ετών!

Πάντως, θα πρέπει να παραδεχθούμε πως έτσι στην Αμερική, τη χώρα με το μεγαλύτερο κόστος, αλλά τους χειρότερους δείκτες υγείας στις αναπτυγμένες χώρες, η δουλειά των γιατρών γίνεται ευκολότερη. Όποιον μεσήλικα και να βάζουν στον calculator θα τους βγαίνει κατάλληλος για στατίνες. Άρα γιατί να χάνουν χρόνο; Μετά από λίγο, όποιος άνω των 50 μπαίνει στο ιατρείο θα βγαίνει με στατίνη χωρίς άσκοπους και χρονοβόρους υπολογισμούς. Άλλωστε, ο χρόνος είναι χρήμα! Ας δούμε επομένως τα νέα αμερικανικά guidelines και από τη θετική τους πλευρά. Είναι αλήθεια, πως με την εφαρμογή τους θα κερδίσει πολύς κόσμος. Αυτοί που τα έγραψαν, αυτοί που φτιάχνουν τις στατίνες, αυτοί που τις διαφημίζουν, αυτοί που τις συνταγογραφούν και αυτοί που τις πουλάνε. Αν κέρδιζαν κάτι και αυτοί που θα τις πιουν ή τουλάχιστον αν δεν έχαναν, θα ήταν τέλεια! Τι να κάνουμε όμως; Τίποτα δεν είναι τέλειο σ΄ αυτόν τον κόσμο…

Τουλάχιστον με το «ένα βήμα μπροστά» των νέων οδηγιών γλιτώνουμε από τους συνδυασμούς των στατινών με άλλα φάρμακα για τη χοληστερίνη, που αυξάνουν το κόστος και τις παρενέργειες, όπως η εζετιμίμπη; Όχι, πρώτον γιατί τους συστήνουν τα ευρωπαϊκά guidelines για την επίτευξη των «στόχων» στους οποίους πιστεύουν ακόμα και δεύτερον γιατί στην Αμερική ανέλαβε την προστασία τους το FDA! Δήλωσε πως θα επιτρέψει την κυκλοφορία και σε νέο συνδυασμό στατίνης με εζετιμίμπη, με μόνο κριτήριο τη μείωση της χοληστερίνης, χωρίς δηλαδή αποδείξεις για κλινικό όφελος, αγνοώντας τη μοναδική μη αμφισβητούμενη σύσταση των νέων αμερικανικών οδηγιών12! Δυστυχώς, σε Ευρώπη και Αμερική τα μέλη των επιτροπών των guidelines και οι οργανισμοί ελέγχου φαρμάκων και συσκευών χρηματοδοτούνται από την ιατρική βιομηχανία ανοικτά, πλουσιοπάροχα και νόμιμα. «Corruption in a legal way» το λένε κάποιοι στην Αμερική. Έτσι, με τον καιρό, τα νέα guidelines θυμίζουν περισσότερο οδηγίες της καρδιολογικής βιομηχανίας, παρά της κάθε καρδιολογικής εταιρείας.

Είναι αλήθεια, πως μέχρι τις τελευταίες οδηγίες, τα αμερικανικά guidelines, αντίθετα με τα ευρωπαϊκά, προσπαθούσαν να κρατήσουν τα προσχήματα αντικειμενικότητας. Τώρα, πολλοί πιστεύουν πως οι νέες οδηγίες, που έφθασαν να χαρακτηρίζονται καταστροφικές, θα φέρουν μοιραίο πλήγμα στην αξιοπιστία γενικά των guidelines13. Ήδη τα νέα αμερικανικά guidelines για τη χοληστερίνη, αλλά και τα άλλα τρία που ανακοινώθηκαν μαζί, απορρίφθηκαν από την Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ενδοκρινολογίας, που δήλωσε πως δεν τα εγκρίνει. Ο αγώνας της ανεξαρτησίας από τα guidelines, που εξελίσσονται σε «moneylines», φουντώνει!

Ένα μήλο την ημέρα
Μια πρόσφατη βρετανική μελέτη, ήρθε να φωτίσει το θέμα που δημιουργήθηκε με τις νέες «οδηγίες», συγκρίνοντας την επίδραση που θα είχε η χορήγηση στατινών σε όλους τους άνω των 50 ετών, αν πιστέψουμε τις αμφισβητούμενες μελέτες, με εκείνη της κατανάλωσης ενός μήλου την ημέρα. Συμπεραίνουν ότι το όφελος θα είναι το ίδιο, με τη διαφορά ότι αυτοί που θα προτιμήσουν το μήλο θα αποφύγουν τις παρενέργειες των στατινών, όπως μυαλγίες, αδυναμία, μυοπάθεια, καταρράκτη, σακχαρώδη διαβήτη κ.λπ.. Δεν προτείνουν βέβαια σε όποιον παίρνει στατίνες να τις αντικαταστήσει με μήλα. Ασθενείς με στεφανιαία νόσο, αγγειοπάθεια ή έστω ισχυρούς παράγοντες κινδύνου, χρειάζονται και στατίνες και φρούτα. Οι άλλοι όμως, ο πολύς κόσμος, μπορεί να προτιμήσει ένα φρούτο ή λίγο περπάτημα παραπάνω και βέβαια να κόψει το κάπνισμα. Έχει να κερδίσει πολύ περισσότερα. Η ψευδαίσθηση ότι ένα χάπι μπορεί να μας προφυλάξει είναι πολύ επικίνδυνη! Αν, επομένως, προτείνουν σε κάποιον ένα χαπάκι στατίνης την ημέρα, επειδή απλώς το λένε τα νέα guidelines ή επειδή οι τιμές της χοληστερίνης του δεν είναι «φυσιολογικές», ας σκεφθεί και ας συζητήσει με το γιατρό του μήπως είναι καλύτερα να το αλλάξει με ένα μήλο. Μεταξύ μας, αμφιβάλλω αν και το ένα μήλο την ημέρα από μόνο του μπορεί να παράσχει κάποια αξιόλογη προστασία. Αν όμως πρόκειται να πιστέψουμε ένα ψέμα, ας πιστέψουμε τουλάχιστον το πιο ευχάριστο και το πιο ακίνδυνο.

Η υψηλή χοληστερίνη προσθέτει χρόνια!
Έχω γράψει πολλές φορές πως τα «φυσιολογικά όρια» της χοληστερίνης είναι τελείως αυθαίρετα και πως θα ήταν πολύ χρήσιμα τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης που θα σύγκρινε την επιβίωση των ανθρώπων με τιμές χοληστερίνης πάνω και κάτω από τα ανώτερα «φυσιολογικά όρια». Λοιπόν, αυτή η μελέτη ολοκληρώθηκε στη Δανία και δημοσιεύθηκε πριν μερικούς μήνες. Οι ερευνητές παρακολούθησαν για αρκετά χρόνια 118.160 άτομα άνω των 50 ετών και διαπίστωσαν ότι η θνητότητα από όλες τις αιτίες ήταν μικρότερη στα άτομα με τις υψηλές τιμές ολικής αλλά και LDL (κακής) χοληστερίνης, συγκριτικά με την θνητότητα εκείνων με τιμές ολικής χοληστερίνης κάτω των 190mg/ml και LDL 115mg/ml, οι οποίες θεωρούνται φυσιολογικές! Συμπεραίνουν λοιπόν, πως οι υψηλές τιμές της ολικής ή ακόμα και της (κακής) LDL χοληστερίνης δεν φαίνεται να είναι επιζήμιες για τον γενικό πληθυσμό!

Η χοληστερίνη, πολύτιμη και αναντικατάστατη δομική ουσία του οργανισμού, δαιμονοποιήθηκε δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες, για εμπορικούς λόγους. Για πολλούς, τα πραγματικά φυσιολογικά όρια της χοληστερίνης θα πρέπει να αγγίζουν τα όρια της οικογενούς υπερχοληστεριναιμίας, δηλαδή πάνω από 320mg/ml, όπως άλλωστε είχαν ορισθεί αρχικά, πριν αρχίσουν τα guidelines σταδιακά να τα «ροκανίζουν». Εξάλλου, οι άνθρωποι με υψηλή ολική και LDL χοληστερίνη συνήθως έχουν υψηλή και την (καλή) HDL. Ο αθηρωματικός δείκτης, η σχέση δηλαδή της LDL προς την HDL, που πραγματικά πρόσφερε ένα χρήσιμο προγνωστικό δείκτη, έχει προ πολλού αποσυρθεί σαν θεραπευτικό κριτήριο από τις «οδηγίες», γιατί μειώνει δραστικά τον αριθμό των «ασθενών» και την κατανάλωση φαρμάκων.

Τι σημαίνουν οι νέες οδηγίες για τη χώρα μας;
Σχεδόν τίποτα! Είμαστε πολύ μπροστά έτσι και αλλιώς στη «στατινοποίηση». Τι να μας πει εμάς το όριο κινδύνου 20% που έγινε 7,5%, όταν στην Ελλάδα οι στατίνες χορηγούνται και σε ανθρώπους με 0% κίνδυνο; Όποια τιμή χοληστερίνης είναι πάνω από 190mg/dl πυροβολείται με στατίνη ή και συνδυασμό στατίνης-εζετιμίμπης. Μέθοδος Τέξας και βάλε!

Αυτό είναι το αποτέλεσμα της δραστικής πλύσης εγκεφάλου σε γιατρούς και κοινό από έμμισθους ομιλητές συνεδρίων και συντάκτες άρθρων, ιδρυμάτων καρδιοφοβίας, ημερών τρομοχοληστερίνης, συμποσίων στατινολαγνίας και περιοδεύοντων θιάσων χοληστερινοφοβίας. Πότε κανείς αλήθεια έχει ακούσει σε συνέδριο από «opinion leader» πως άτομα με ολική χοληστερίνη 310mg μπορεί να έχουν ρίσκο 0% ή 1% ή 2% και φυσικά δεν χρειάζονται στατίνες; Και όμως αυτή η πληροφορία υπάρχει ακόμα στα guidelines!

Πόσοι την ξέρουν, πόσοι την λένε και πόσοι την εφαρμόζουν; Πόσοι γιατροί θυμούνται πως οι στατίνες είναι αντένδειξη στην έκδηλη καρδιακή ανεπάρκεια, ακόμα και μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου ή ότι οι υπερήλικες δεν πρέπει να παίρνουν στατίνες; Πόσοι λαμβάνουν υπόψη τους ότι στην πρωτογενή πρόληψη δεν έχει αποδειχθεί κανένα όφελος στις γυναίκες με λήψη στατινών, ενώ οι επιπλοκές είναι συχνότερες; Για όλα αυτά οι διαφωτιστές με το αζημίωτο των γιατρών και της κοινής γνώμης δεν λένε τίποτα! Εξακολουθούμε λοιπόν, αυτήν την τραγική περίοδο για τη χώρα, που οι πόροι για την υγεία και οι οικονομικές δυνατότητες των πολιτών μειώνονται δραστικά, σε σημείο να μη μπορούν να προμηθευτούν τα πραγματικά απαραίτητα φάρμακά τους, να «θεραπεύουμε» σε μαζική κλίμακα και να εκθέτουμε σε σοβαρούς κινδύνους παρενεργειών, τους υγιείς, που είχαν την ατυχία η τιμή της χοληστερίνης τους να περισσεύει στο κρεβάτι του Προκρούστη των «φυσιολογικών τιμών».

Πηγή: lifepositive.gr

Άλλα άρθρα σχετικά με: Φυτά και υγεία, Μηλιά








Δημοφιλέστερα Άρθρα



Αυτό το γνωρίζατε;

  1. Σχέδιο αποκατάστασης των αρχαίων δασών της Αφρικής

    Στο πλαίσιο της Συνόδου για το Κλίμα (COP21) που πραγματοποιεί ο ΟΗΕ στο Παρίσι, περισσότερες από δέκα χώρες...

  2. Προσοχή στη διατροφή μας μετά τις γιορτές

    Γνωρίζετε τι πρέπει οπωσδήποτε να περιορίσετε στη διατροφή σας μετά τις γιορτές; Γλυκά, κρέας, αλκοόλ και πολλές τοξίνες....

  3. Δημιουργήστε τα δώρα των Χριστουγέννων

    Φέτος, δείτε το θέμα των χριστουγεννιάτικων δώρων στους φίλους και στους συγγενείς σας από διαφορετική οπτική. Γιορτές χωρίς...

  4. Η «Οπτική κουνουπιέρα»

    Ένας αστροφυσικός που αφιέρωσε την καριέρα του στις μαύρες τρύπες και τη σκοτεινή ενέργεια τελειοποιεί τώρα μια ριζοσπαστική...

Η κηπουρική ανά περιοχές

Τα λουλούδια του Πάσχα και τα έθιμα

Τα λουλούδια του Πάσχα και τα έθιμα

Τα λουλούδια του Πάσχα στην Ελληνική Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση. Έχουμε αναφερθεί πολλές φορές για τον συμβολικό ρόλο που έπαιξαν και παίζουν τα...

διαβάστε αναλυτικά »

Αυτό το γνωρίζατε;

Καθάρος αέρας στο σπίτι μας

Καθάρος αέρας στο σπίτι μας

Μέσα από πολυετείς μελέτες Ρώσων και Αμερικανών διαστημικών επιστημόνων, ο άνθρωπος εκπέμεπει στην ατμόσφαιρα έως και 150 πτητικές ουσίες όπως Άνθρακας, Υδρογόνο,...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Μαργαρίτες για όμορφους κήπους

Μαργαρίτες για όμορφους κήπους

H Mαργαρίτα (Argyranthemum frutescens) είναι ένα κλασικό φυτό που δεν πρόκειται να σας απογοητεύσει ποτέ με την ανθοφορία του! Παράγει πάρα πολλά...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Δάφνη η ευγενής: ιδιότητες

Δάφνη η ευγενής: ιδιότητες

Η Δάφνη: το αγαπημένο φυτών θέων και ανθρώπων! Εχει μια μοιρωδιά γλυκιά και ταυτόχρονα πιπεράτη, που σε κάνει να χάνεσαι μεσα στα...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Φασκομηλιά: καλλιέργεια και ιδιότητες ( Φασκόμηλο )

Φασκομηλιά: καλλιέργεια και ιδιότητες ( Φασκόμηλο )

Φασκόμηλο - Ελελίσφακος ο φαρμακευτικός - Salvia OfficinalisΠεριγραφή: Φυτό πολυετές με πολλά κλαδιά μέχρι 50 εκ. ύψος, ξυλώδη στη βάση τους και τρυφερά...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Σχίνος ( Σκίνος )

Σχίνος ( Σκίνος )

Σχίνος ή σκίνος (schinus),  καταπράσινος θάμνος όλο το χρόνο (αειθαλής). Είναι Μεσογειακό φυτό που το βρίσκεις σε όλη την Ελλάδα. Το συνηθισμένο...

διαβάστε αναλυτικά »

Φυτά

Συνταγές ομορφιάς με υλικά από τη κουζίνα μας

Συνταγές ομορφιάς με υλικά από τη κουζίνα μας

Η ομορφιά δεν είναι πάντα δαπανηρή ιστορία! Για να παρασκευάσετε τις παρακάτω μάσκες που σας προτείνουμε, χρειάζεστε μόνο φρέσκα φρούτα, λαχανικά και...

διαβάστε αναλυτικά »

Χειμωνιάτικος κήπος

Φρέζες: όμορφες μες στο χειμώνα

Φρέζες: όμορφες μες στο χειμώνα

Οι φρέζες είναι υπέροχες και μας αρέσουν. Οι φρέζες είναι φυτό εποχιακό και πολυετές. Είναι μικροί βολβοί, που τους φυτεύεις το φθινόπωρο...

διαβάστε αναλυτικά »
Facebook
Twitter
cron