Συστηματική ταξινόμηση Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981

Βασίλειο: Φυτά (Plantae)

Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)

Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)

Τάξη: Διψακώδη (Dipsacales)

Οικογένεια: Βαλεριανοειδή (Valerianaceae)

Γένος: Βαλεριανή (Valeriana)

Διώνυμο: Βαλεριανή η φαρμακευτική, Valeriana officinalis

Η βαλεριάνα είναι ανθοφόρο φυτό της οικογένειας των Βαλεριανοειδών, που απαντάται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Προτιμά τα υγρά και ψυχρά κλίματα και είναι αυτοφυές σε κάποιες περιοχές της Ελλάδος. Το όνομα "Βαλεριάνα" προήλθε από τη λατινική λέξη valere που σημαίνει "υγεία ή δύναμη" και αναφέρεται στην θεραπευτική χρήση του φυτού, αν και υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναφέρεται και στη δυνατή του οσμή. Η βαλεριάνα είναι φυτό με ρίζωμα πολυετές που μένει ζωντανό, όταν ξεραίνονται οι βλαστοί και τα φύλλα. Το ύψος της κυμαίνεται από 40 εκατοστά έως 2 μέτρα. Έχει φύλλα σύνθετα πτεροειδή και τα άνθη της είναι μικρά άσπρα ή ρόδινα που σχηματίζουν πυκνές ταξιανθίες.

Τρόπος πολλαπλασιασμού: Με σπορά ή ριζώματα
Εποχή σποράς: Φυτεύουμε με σπόρους την άνοιξη Μάρτιο με Απρίλιο και πολλαπλασιάζουμε με ριζώματα το Φθινόπωρο
Βάθος φύτευσης: 0.5 εκατοστά
Ημέρες βλάστησης: 3-4 εβδομάδες
Απόσταση φύτευσης: 30 εκατοστά απόσταση στα φυτά, 50 εκατοστά στις γραμμές
Μεταφύτευση: Μόλις φτάσει τα 5-10 εκατοστά
Ανθίζει: Μάιο, Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο
Κλίμα: Είναι αυτοφυής στην βόρεια και ηπειρωτική Ελλάδα που σημαίνει ότι ταιριάζει στο κλίμα της. Στη νότια πεδινή Ελλάδα η βαλεριάνα μπορεί να καλλιεργηθεί αλλά χρειάζεται πότισμα το καλοκαίρι.
Τοποθεσία: Της αρέσουν τα υγρά και ηλιόλουστα εδάφη.
Συλλογή-συγκομιδή: Οι ρίζες της Σεπτέμβριο-Οκτώβριο
Συμβουλή: Ο σπόρος της βαλεριάνας χάνει γρήγορα τη βιωσιμότητα του, για αυτό πρέπει να χρησιμοποιούμε όσο πιο πρόσφατο σπόρο.

Σκοπός καλλιέργειας:

-Ως φαρμακευτικό φυτό για φυσικό ηρεμιστικό και για καλυτέρευση του ύπνου μας
-Ως φυτό για συγκαλλιέργεια και για προσέλκυση ωφέλιμων εντόμων στον κήπο μας. Η βαλεριάνα είναι σημαντική λόγω της δυνατότητάς της να ανακατώσει και να αυξήσει τη δραστηριότητα του φωσφόρου στο χώμα γύρω από αυτήν αλλά και επειδή προσελκύει τους γαιοσκώληκες
-Στο ψάρεμα το ίδιο το φυτό προσελκύει τα ψάρια στα δίχτυα μας. Το ίδιο ισχύει με ένα πανάκι βρεγμένο με το λάδι της
- Προσελκύει επίσης τις γάτες και τα ποντίκια. Σε μερικές εκδόσεις του μύθου του "Μαγικού Αυλού", ο γητευτής των ποντικών χρησιμοποιεί βαλεριάνα αντί για φλογέρα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες :

Συνιστάται για την αρθρίτιδα, την κολίτιδα, τη διάρροια, τον πονοκέφαλο και την υπέρταση, το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, την εμμηνόπαυση, την ψωρίαση, τους ρευματισμούς, τη νευρική υπερένταση, τον πονόδοντο, την ισχιαλγία, τους πόνους περιόδου. Η βαλεριάνα έχει χρησιμοποιηθεί για υστερικές καταστάσεις, υπερδιέγερση, αϋπνία, ημικρανία, κράμπες, κολικούς του εντέρου, ρευματικούς πόνους, δυσμηνόρροια, νευρικές καταστάσεις. Οι κύριες χρήσεις της είναι για ηρεμιστικούς και υπνωτικούς λόγους, ενώ χρησιμοποιείται παράλληλα σαν αντισπασμωδικό και ηρεμιστικό. Προτείνεται επίσης για ανησυχία και νευρολογικές διαταραχές του ύπνου. Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται σαν ηρεμιστικό ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας σε περιπτώσεις υπερέντασης.

Για τον πονοκέφαλο και την αϋπνία
Απαλλαγείτε από τον πονοκέφαλο µε αφέψημα βαλεριάνας βράζοντας απλώς 10 γραµµάρια φύλλα ή ρίζα βαλεριάνας σε ένα λίτρο νερό. Για να καταπολεμήσετε την αϋπνία αφήστε για 45 λεπτά µία χούφτα φύλλα βαλεριάνας σε δύο κούπες βραστό νερό σκεπάζοντας καλά το σκεύος για να µην κρυώσει το αφέψηµα. Πίνετε 3-4 φορές την ηµέρα καθώς και 30-45 λεπτά πριν από τον ύπνο.

Μάθετε ότι:
Οι µεγάλες δόσεις βαλεριάνας προκαλούν κακοδιαθεσία. Η χρήση της πρέπει να γίνεται για µία εβδοµάδα µόνο, µε διάλειµµα στη συνέχεια δύο ή τριών εβδοµάδων. Στο διάστηµα της «αποχής» επιτρέπεται η χαλάρωση στο µπάνιο µε αφρόλουτρο µε 5-10 σταγόνες αιθέριο έλαιο βαλεριάνας στο νερό.
Στη Γαλλία η βαλεριάνα αποκαλείται και «γατοβότανο» από τη συνήθεια που έχουν οι γάτες να τρώνε φύλλα βαλεριάνας όταν αντιµετωπίζουν στοµαχικές διαταραχές.

Tip
Για να αποφύγετε τη µάλλον δυσάρεστη γεύση και µυρωδιά της βαλεριάνας, προσθέστε στο αφέψηµα κανέλα, γλυκάνισο ή τριµµένο τζίντζερ.
Χρήση: Σαν ήπιο κατευναστικό, η βαλεριάνα πρέπει να λαμβάνεται 30-45 λεπτά πριν τον ύπνο. Με τη μορφή αφεψήματος ξηρής ρίζας, σε δοσολογία 1-2γραμ. ανά φλιτζάνι, προσέχοντας την υπερβολική θέρμανση γιατί είναι πολύ πτητική. Πρέπει να προστατεύεται από το φώς. Με το αφέψημά της επίσης γίνονται μπάνια κατά των σπασμών των νεογέννητων βρεφών. Αποφεύγετε τις μεγάλες δόσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα.